Δευτέρα 11 Ιουνίου 2012

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ: Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ

Η προσφυγή στην αυθεντία είναι ένα είδος λογικού επιχειρήματος σύμφωνα με το οποίο η αλήθεια μίας θέσης αποδεικνύεται από την αξιοπιστία, τις γνώσεις ή το αξίωμα του προτείνοντος την θέση.





Τύποι

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι προσφυγής στην αυθεντία.

Ο πρώτος ορίζεται στην περίπτωση που κάποιος ο οποίος παρουσιάζει την θέση του σε ένα ζήτημα παραθέτει από μία αυθεντία, η οποία συμμερίζεται την ίδια θέση, ενώ δεν είναι στην πραγματικότητα αυθεντία στον εν λόγω τομέα. Για παράδειγμα, η εξής δήλωση:

«Ο Άρθουρ Κλαρκ πρόσφατα εξέδωσε μία έρευνα ή οποία καταδεικνύει ότι είναι απαραίτητο να καθαρίζουμε τα δόντια μας με οδοντόνημα τρεις φορές την ημέρα» 

δεν θα πρέπει να πείθει κανέναν σχετικά με την χρησιμότητα του οδοντονήματος, εφόσον ο Άρθουρ Κλαρκ δεν είναι αυθεντία στην στοματική υγιεινή. Μεγάλο μέρος των διαφημίσεων βασίζεται σε αυτήν την λογική πλάνη, μέσω της οπισθογράφησης και των χορηγιών.

Ο δεύτερος τύπος ορίζεται ως η παράθεση κάποιου ο οποίος πράγματι αποτελεί αυθεντία στον σχετικό τομέα γνώσης. Σε αυτήν την περίπτωση, η προσφυγή έχει μεγαλύτερο βάρος, διότι η αυθεντία έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι ορθή. Ωστόσο, η πιθανότητα λάθους παραμένει και το επιχείρημα σε καμία περίπτωση δεν είναι απόλυτα αληθές: ακόμη και οι αυθεντίες είναι δυνατόν να σφάλλουν, τόσο στον ιδιαίτερο γνωστικό τους τομέα, όσο και σε άλλους.

Το να παραθέτει κανείς από αυθεντίες δεν καθιστά κάποιο επιχείρημα αυτόματα αληθές. Ωστόσο, η παράθεση από αυθεντίες μπορεί να προσδίδει στην εκάστοτε θέση μία υψηλή πιθανότητα αλήθειας, ώστε να είναι δυνατόν να λαβαίνονται αποφάσεις με βάση αυτήν.

   
Παραδείγματα προσφυγής στην αυθεντία
  • Αναφορά στις φιλοσοφικές πεποιθήσεις του Αριστοτέλη. «Αφού το είπε ο Αριστοτέλης, έτσι θα είναι».
  • Παραθέσεις από θρησκευτικά βιβλία, όπως η Βίβλος. «Η Βίβλος κάνει την Χ δήλωση, άρα η δήλωση Χ είναι σωστή».
  • Ο ισχυρισμός ότι ένα έγκλημα είναι ηθικά εσφαλμένο επειδή είναι παράνομο. «Είναι παράνομο τα μαγαζιά να ανοίγουν την Κυριακή, άρα δεν είναι ηθικά αρμόζον να ανοίγουν». Σε αυτήν την περίπτωση, τον ρόλο της αυθεντίας έχουν οι νομοθέτες, η κρίση των οποίων εκλαμβάνεται ως ορθή ασυζητητί.
  • Η παραθέσεις επιστημονικών ερευνών που έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα περιοδικά. «Η επιστήμη (υπό την μορφή άρθρου σε έγκριτο περιοδικό) λέει το Χ, άρα το Χ είναι ορθό».
  • Η πίστη σε ό,τι λέει κάποιος εκπαιδευτικός. «Το είπε ο δάσκαλος, άρα πρέπει να είναι αλήθεια».
  • Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρθηκε στα νέα.
  • Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρεται σε ένα εγχειρίδιο.
  • Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρεται σε μία εγκυκλοπαίδεια.
  • Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρεται στην Βικιπαίδεια.

Προϋποθέσεις ώστε ένα επιχείρημα από αυθεντίας να είναι έγκυρο 

Ένα ιδανικό επιχείρημα βασίζεται αποκλειστικά και μόνο σε άμεσα αποδεικτικά στοιχεία καθώς και στην ίδια του την δομή και όχι στην αυθεντία κάποιου ο οποίος έχει στα χέρια του τα στοιχεία. Ωστόσο, σε μία μέση διαλογική συζήτηση είναι μάλλον απίθανο να παρασχεθούν όλα τα άμεσα αποδεικτικά στοιχεία. Έτσι η προσφυγή στην αυθεντία χρησιμοποιείται ως συντομότερος δρόμος. Σε αυτές τις περιπτώσεις:
  • Η αυθεντία πρέπει να διαθέτει διαπιστευμένες ικανότητες στον τομέα της, και όχι απλώς φήμη, κύρος, θέση ή δημοσιότητα. Παράδειγμα αθέμιτης προσφυγής στην αυθεντία αποτελεί η παράθεση από άνθρωπους που ανήκουν στον χώρο του αθλητισμού ή της ψυχαγωγίας για την θέση τους σε ό,τι αφορά, π.χ., την εξωτερική πολιτική.
  • Το συμπέρασμα/επιχείρημα θα πρέπει να βρίσκεται στα πλαίσια του τομέα ειδικότητας της επικαλούμενης αυθεντίας. Π.χ. ο Linus Pauling κέρδισε το βραβείο Νόμπελ χημείας αλλά αργότερα ισχυρίστηκε ότι η λήψη βιταμίνης C σε μεγάλες ποσότητες αποτελούν προληπτικό μέσο ενάντια στον καρκίνο. Αυτός ο ισχυρισμός εμπίπτει στα πλαίσια της ιατρικής και έτσι εκτός του πεδιού ειδίκευσης του Linus.
  • Η πηγή θα πρέπει να υπόκειται σε θεμιτή ερμηνεία. Αυτό αποτελεί πρόβλημα κυρίως στην θεολογία, όπου το Κοράνι, η Βίβλος, η Τορά, κ.τ.λ. ερμηνεύονται ποικιλότροπα και συχνά με αντιφατική συμπερασματική.
  • Τα αποδεικτικά στοιχεία θα πρέπει να είναι διαθέσιμα, αν όχι άμεσα, τουλάχιστον έμμεσα.
  • Ο ειδικός θα πρέπει να είναι απροκατάληπτος (ανεπηρέαστος απο παράγοντες όπως τα χρήματα, οι πολιτικές πεποιθήσεις ή τα θρησκευτικά πιστεύω του). Εξαιτίας αυτής της προϋπόθεσης, η προσφυγή κάποιου στην ίδια του την αυθεντία είναι αθέμιτη. Για παράδειγμα, ο Γαλιλαίος δικάστηκε από την Καθολική εκκλησία εξαιτίας του ηλιοκεντρικού μοντέλου του για το ηλιακό σύστημα. Το δικαστήριο δεν τον καταδίκασε ακολουθώντας την επιστημονική μέθοδο. Απεναντίας καταδικάστηκε επειδή το μοντέλο του διαφωνούσε με την άποψη της εκκλησιαστικής εξουσίας, η οποία τύγχανε να είναι και η επικρατούσα επιστημονική θεώρηση της εποχής.
  • Το συμπέρασμα/επιχείρημα θα πρέπει να εκπροσωπεί ένα σύνολο απόψεων ειδικών επί του ζητήματος. Οι δικηγόροι ορισμένες φορές βρίσκουν έναν "ειδικό", η γνώμη του οποίου δεν είναι αντιπροσωπευτική των ειδικών του πεδίου του προκειμένου να εκφράσει μία θεωρία η οποία δεν είναι γενικώς αποδεκτή προκειμένου να κερδίσουν τη δίκη.
  • Θα πρέπει να υφίσταται κάποια μέθοδος με την οποία να επιδικάζονται διαφωνίες μεταξύ δύο αυθεντιών που διαθέτουν ισότιμα διαπιστευτήρια. Αν η επιστημονική εξακρίβωση του ισχυρισμού μέσω δοκιμής δεν είναι δυνατή, τότε ορισμένες φορές ως ομοφωνία γίνεται δεκτή η πλειοψηφία των ειδικών.
Πηγή: wikipedia

6 σχόλια:

  1. Θέλεις να λύσεις το πρόβλημα της πολυφωνίας, (πολυφωνία είναι ανοησία και σαχλαμαρολογία, διότι ομιλούν οι πάντες, ειδικοί και μη), κατι πού κατά 99% οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή;
    Και για του λόγου το αληθές, (αυτή η σαχλαμαρολογία δεν είναι το “εργαλείο” πού μας έχει στείλει και μας στέλνει μέχρι τώρα να "χορέψουμε στο Ζάλογγο");
    Σίγουρα θα με πεις φασίστα, αλλά η λύση στο πρόβλημά σου (μας) είναι μόνο μία! Είναι η θέσπιση εξωντωτικών ποινών, σε όλους όσους προτάσσουν ή επιβάλλουν κάποια λύση και αυτή η λύση αποδειχθεί λάθος!
    Εξαίρεση από τις ποινές, δεν θα υπάρχει για κανέναν απολύτως! Απεναντίας, θα τιμωρούνται όχι μόνο αυτοί πού επέβαλλαν τις λύσεις, αλλά θα τιμωρούνται και αυτοί πού τις πρότειναν, (όποιοι και αν είναι αυτοί)! Μάλιστα πρέπει να τιμωρούνται και όλοι όσοι συναινούν σε αυτές, (όπως για παραδειγμα οι δημοσιογράφοι κ.λ.π.)!Περιττό βέβαια να πω, ότι για τούς ενόχους δεν θα υπάρχει ασυλία, ούτε παραγραφή στον αιώνα τον άπαντα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν συμφωνώ με την άποψη σου. Το σημαντικό είναι να αποκτήσει ο λαός μας πραγματική παιδεία για να μπορεί να ξεχωρίσει τους δημαγωγούς από τους πολιτικούς άντρες.

      Αν όλοι μας ελέγχαμε όσα ακούμε στην τηλεόραση και αλλού με τα κριτίρια που αναφέρονται στο τρίτο μέρος της ανάρτησης, κανένας δημαγωγός δε θα μπορούσε να μας παρασύρει.

      Παιδεία είναι το κλειδί.

      Διαγραφή
    2. Για να γίνει δεκτή και να κατανοήσουν όλοι οι άνθρωποι την παιδεία υψηλού επιπέδου, (γιατί μόνο με αυτήν μπορεί να υπάρξει βελτίωση τού βιοτικού και κοινωνικού μας επιπέδου και όχι με την παιδεία του "δημοτικού", ούτε με την παιδεία η οποία μοιράζει πτυχία), χρειάζεται μία προϋπόθεση: Όλοι οι άνθρωποι να είναι υψηλής νοημοσύνης!
      Όμως όπως γνωρίζεις κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, επειδή το κάθε άτομο πού δημιουργεί η Φύση είναι μοναδικό! Άρα, εκ προοιμίου η παιδεία "αδυνατεί" να αναβαθμίσει την νοημοσύνη μας, (επειδή είμαστε δημιουργήματα της Φύσης και ελεγχόμαστε από αυτήν, δεν την ελέγχουμε), οπότε, για την συντριπτική πλειοψηφία είναι αδύνατον να σταθμίσει το "σωστό και το λάθος", ή να διαχωρίσει το "καλό από το κακό", διότι από κάποιο σημείο και μετά οι έννοιες αυτές είναι υποκειμενικές, (αν και η αλήθεια είναι, ότι τόσο το "σωστό και το λάθος", όπως το "καλό και το κακό", είναι έννοιες υποκειμενικές από το α ως το ω!
      Ερωτώ λοιπόν! Πόσοι μπορούν να καταλάβουν κάτι τέτοιο και να κάνουν τον "διαχωρισμό";
      Όσοι μπορούν να κάνουν αυτό τον διαχωρισμό, είναι κατάλληλοι για ηγέτες, (σύμφωνα με την δική σου ορολογία, πολιτικοί άνδρες)!
      Έπειτα μην ξεχνάς, ότι τα πάντα είναι διτά! Έτσι λοιπόν και η διακυβέρνηση των ανθρώπων (και όχι μόνο), μπορεί να γίνει με δύο τρόπους! Ο ένας είναι με την "πειθώ", αλλά και εδώ υπάρχει μία προϋπόθεση: Τόσο ο αγορητής όσο και ο ακροατής, πρέπει να διαθέτουν νοητική επάρκεια, διαφορετικά, πρέπει να εφαρμοστεί ο δεύτερος τρόπος, πού είναι ο φόβος!
      Μία σωστή (ιδανική) κοινωνία τώρα, χρησιμοποιεί και τούς δύο τρόπους, (υποχρεωτικά), μόνο πού εφαρμόζει ισονομία για όλους, (γι' αυτό και την χαρακτηρίζω σωστή, κάτι φυσικά πού δεν είναι οι σύγχρονες κοινωνίες, με πρώτη απ' όλες την δική μας)!

      Διαγραφή
    3. Δημήτρη,

      Νομίζω ότι το παρατράβηξες. Δεν είμαι σίγουρος ότι χρειάζεται παιδεία τόσο υψηλού επιπέδου για να μπορεί κάποιος να αξιολογεί αυτά που ακούει με την έννοια της αξιολόγησης της πηγής και των προθέσεων της. Ισως πάλι και να κάνω λάθος, μιας και όλοι μας έχουμε την τάση να κρίνουμε τους άλλους με τα δικά μας κριτήρια.

      Αν πράγματι πρέπει να γίνουμε όλοι μας πολίτες της "ιδανικής κοινωνίας" που περιγράφεις, τότε, τη βάψαμε.

      Πάντως η επιβολή κυρώσεων στους δημαγωγούς στην αρχαία Αθήνα δεν είχε επιτυχία και μεταβλήθηκε σε μέσο εκδίκησης όπως και ο εξοστρακισμός. Ισως η επιβολή κυρώσεων σε όποιον προτείνει λάθος μέτρα να απαιτεί ακόμα μεγαλύτερη παιδεία από αυτήν που απαιτεί η αξιολόγηση της είδησης (ή της πρότασης).

      Διαγραφή
    4. Ιδανική κοινωνία, δεν σημαίνει αποφασίζω και διατάζω, γιατί στην ιδανική κοινωνία (και ειδικά για τα ανώτερα διοικητικά κλιμάκιά της), υπάρχουν σκληρότατες ποινές! Έτσι, αυτός πού θα αποφασίσει και θα εκδώσει μία διαταγή, εάν δεν φέρνει το αναμενόμενο αποτέλεσμα, τον "παίρνει και τον σηκώνει"!
      Επομένως σε μία σωστή κοινωνία, όποιος δεν είναι απολύτως βέβαιος για τις ικανότητές του, δεν θέλει ακόμα και αν τού προσφέρεις όλο το χρυσάφι της γης, (λόγω των σκληροτάτων ποινών), να "καταλάβει" κάποια υπεύθυνη διοικητική θέση!
      (Για να σκεφτούμε λίγο, μήπως επειδή λείπουν από την δική μας κοινωνία οι ποινές στους "αρμοδίους", φτάσαμε εδώ πού φτάσαμε και "προχωράμε" ακάθεκτοι στον γκρεμό);
      Ιδανική κοινωνία, σημαίνει αριστοκρατική κοινωνία, διότι ο κατάλληλος άνθρωπος, πηγαίνει στην κατάλληλη θέση, χωρίς μέσον, χωρίς ρουσφέτι και χωρίς φακελάκια! (Αυτό πού μόλις ανέφερα, συνδυάζεται με την προηγούμενη και με την επόμενη παράγραφο)!
      Η κατάλληλη θέση για κάθε άνθρωπο είναι μόνο μία και κατάλληλος άνθρωπος για μία θέση, είναι εκείνος πού αγαπάει το αντικείμενο με το οποίο ασχολείται, αδιαφορώντας για τα οφέλη, (τόσο τα οικονομικά όσο και τις "προαγωγές")! Άρα, ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση, γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τι να κάνει και πως να το κάνει!
      Υπάρχει ένας Νόμος στο Σύμπαν, ο οποίος "λέει": Ότι γεννιέται, ακμάζει, παρακμάζει και στο τέλος πεθαίνει!
      Αυτός ο Νόμος ισχύει για τούς πάντες και τα πάντα! Κατά συνέπεια το ίδιο ίσχυε και για την αρχαία Αθήνα! Η περίοδος στην οποία αναφέρεσαι, όπου πράγματι λειτουργούσε η μνησικακία, η εκδίκηση και ο εξωστρακισμός, ήταν η περίοδος της παρακμής, όπου οι λάθος άνθρωποι ήταν σε λάθος θέσεις, (αυτό το τελευταίο μην το συνδέσεις με την εποχή μας γιατί οποιαδήποτε ομοιότητα είναι συμπτωματική)!!!!!!
      Η ιδανική κοινωνία, είναι κάτι πολύ απλό και εφικτό! Γίνεται όμως ένα ζητούμενο, τρομερά δύσκολο στην εφαρμογή του, διότι αφ' ενός μιλούν όλοι επί παντός επιστητού και αφ' ετέρου, μετράει στα πάντα το ίδιο, ο λόγος όλων! (Αυτό το τελευταίο σού θυμίζει τίποτε από την πατρίδα μας);

      Διαγραφή
    5. Μια προσπάθεια παρουσίασης ενός πολιτεύματος που θα φέρει την αξιοκρατική κοινωνία που περιγράφεις έκανα εδώ:

      http://thalamofilakas.blogspot.com/2011/11/blog-post_2361.html

      και συμφωνούμε απόλυτα ως προς το θεωρητικό μοντέλο.

      Το πρόβλημα είναι ότι απέχουμε τόσο πολύ από αυτό.

      Είναι ταυτόχρονα τόσο απλό και τόσο δύσκολο...

      Διαγραφή

Η επίσκεψη σας στο Θαλαμοφύλακα με τιμά ιδιαίτερως.

Τα μόνα σχόλια που σβήνω είναι οι τρολλιές, οι κουτσουλιές και οι ύβρεις.

Τα υπόλοιπα θα μείνουν για πάντα εδώ, εκτεθειμένα σε κοινή θέα, γι αυτό πριν πατήσετε το κουμπί "Υποβολή", παρακαλώ να ξαναδιαβάσετε αυτό που γράψατε.