ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ: Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ

Η προσφυγή στην αυθεντία είναι ένα είδος λογικού επιχειρήματος σύμφωνα με το οποίο η αλήθεια μίας θέσης αποδεικνύεται από την αξιοπιστία, τις γνώσεις ή το αξίωμα του προτείνοντος την θέση.





Τύποι

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι προσφυγής στην αυθεντία.

Ο πρώτος ορίζεται στην περίπτωση που κάποιος ο οποίος παρουσιάζει την θέση του σε ένα ζήτημα παραθέτει από μία αυθεντία, η οποία συμμερίζεται την ίδια θέση, ενώ δεν είναι στην πραγματικότητα αυθεντία στον εν λόγω τομέα. Για παράδειγμα, η εξής δήλωση:

«Ο Άρθουρ Κλαρκ πρόσφατα εξέδωσε μία έρευνα ή οποία καταδεικνύει ότι είναι απαραίτητο να καθαρίζουμε τα δόντια μας με οδοντόνημα τρεις φορές την ημέρα» 

δεν θα πρέπει να πείθει κανέναν σχετικά με την χρησιμότητα του οδοντονήματος, εφόσον ο Άρθουρ Κλαρκ δεν είναι αυθεντία στην στοματική υγιεινή. Μεγάλο μέρος των διαφημίσεων βασίζεται σε αυτήν την λογική πλάνη, μέσω της οπισθογράφησης και των χορηγιών.

Ο δεύτερος τύπος ορίζεται ως η παράθεση κάποιου ο οποίος πράγματι αποτελεί αυθεντία στον σχετικό τομέα γνώσης. Σε αυτήν την περίπτωση, η προσφυγή έχει μεγαλύτερο βάρος, διότι η αυθεντία έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι ορθή. Ωστόσο, η πιθανότητα λάθους παραμένει και το επιχείρημα σε καμία περίπτωση δεν είναι απόλυτα αληθές: ακόμη και οι αυθεντίες είναι δυνατόν να σφάλλουν, τόσο στον ιδιαίτερο γνωστικό τους τομέα, όσο και σε άλλους.

Το να παραθέτει κανείς από αυθεντίες δεν καθιστά κάποιο επιχείρημα αυτόματα αληθές. Ωστόσο, η παράθεση από αυθεντίες μπορεί να προσδίδει στην εκάστοτε θέση μία υψηλή πιθανότητα αλήθειας, ώστε να είναι δυνατόν να λαβαίνονται αποφάσεις με βάση αυτήν.

   

Παραδείγματα προσφυγής στην αυθεντία

• Αναφορά στις φιλοσοφικές πεποιθήσεις του Αριστοτέλη. «Αφού το είπε ο Αριστοτέλης, έτσι θα είναι».
• Παραθέσεις από θρησκευτικά βιβλία, όπως η Βίβλος. «Η Βίβλος κάνει την Χ δήλωση, άρα η δήλωση Χ είναι σωστή».
• Ο ισχυρισμός ότι ένα έγκλημα είναι ηθικά εσφαλμένο επειδή είναι παράνομο. «Είναι παράνομο τα μαγαζιά να ανοίγουν την Κυριακή, άρα δεν είναι ηθικά αρμόζον να ανοίγουν». Σε αυτήν την περίπτωση, τον ρόλο της αυθεντίας έχουν οι νομοθέτες, η κρίση των οποίων εκλαμβάνεται ως ορθή ασυζητητί.
• Η παραθέσεις επιστημονικών ερευνών που έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα περιοδικά. «Η επιστήμη (υπό την μορφή άρθρου σε έγκριτο περιοδικό) λέει το Χ, άρα το Χ είναι ορθό».
• Η πίστη σε ό,τι λέει κάποιος εκπαιδευτικός. «Το είπε ο δάσκαλος, άρα πρέπει να είναι αλήθεια».
• Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρθηκε στα νέα.
• Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρεται σε ένα εγχειρίδιο.
• Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρεται σε μία εγκυκλοπαίδεια.
• Όταν θεωρείται πως κάτι είναι αληθές επειδή αναφέρεται στην Βικιπαίδεια.

Προϋποθέσεις ώστε ένα επιχείρημα από αυθεντίας να είναι έγκυρο 

Ένα ιδανικό επιχείρημα βασίζεται αποκλειστικά και μόνο σε άμεσα αποδεικτικά στοιχεία καθώς και στην ίδια του την δομή και όχι στην αυθεντία κάποιου ο οποίος έχει στα χέρια του τα στοιχεία. Ωστόσο, σε μία μέση διαλογική συζήτηση είναι μάλλον απίθανο να παρασχεθούν όλα τα άμεσα αποδεικτικά στοιχεία. Έτσι η προσφυγή στην αυθεντία χρησιμοποιείται ως συντομότερος δρόμος. Σε αυτές τις περιπτώσεις:

• Η αυθεντία πρέπει να διαθέτει διαπιστευμένες ικανότητες στον τομέα της, και όχι απλώς φήμη, κύρος, θέση ή δημοσιότητα. Παράδειγμα αθέμιτης προσφυγής στην αυθεντία αποτελεί η παράθεση από άνθρωπους που ανήκουν στον χώρο του αθλητισμού ή της ψυχαγωγίας για την θέση τους σε ό,τι αφορά, π.χ., την εξωτερική πολιτική.
• Το συμπέρασμα/επιχείρημα θα πρέπει να βρίσκεται στα πλαίσια του τομέα ειδικότητας της επικαλούμενης αυθεντίας. Π.χ. ο Linus Pauling κέρδισε το βραβείο Νόμπελ χημείας αλλά αργότερα ισχυρίστηκε ότι η λήψη βιταμίνης C σε μεγάλες ποσότητες αποτελούν προληπτικό μέσο ενάντια στον καρκίνο. Αυτός ο ισχυρισμός εμπίπτει στα πλαίσια της ιατρικής και έτσι εκτός του πεδιού ειδίκευσης του Linus.
• Η πηγή θα πρέπει να υπόκειται σε θεμιτή ερμηνεία. Αυτό αποτελεί πρόβλημα κυρίως στην θεολογία, όπου το Κοράνι, η Βίβλος, η Τορά, κ.τ.λ. ερμηνεύονται ποικιλότροπα και συχνά με αντιφατική συμπερασματική.
• Τα αποδεικτικά στοιχεία θα πρέπει να είναι διαθέσιμα, αν όχι άμεσα, τουλάχιστον έμμεσα.
• Ο ειδικός θα πρέπει να είναι απροκατάληπτος (ανεπηρέαστος απο παράγοντες όπως τα χρήματα, οι πολιτικές πεποιθήσεις ή τα θρησκευτικά πιστεύω του). Εξαιτίας αυτής της προϋπόθεσης, η προσφυγή κάποιου στην ίδια του την αυθεντία είναι αθέμιτη. Για παράδειγμα, ο Γαλιλαίος δικάστηκε από την Καθολική εκκλησία εξαιτίας του ηλιοκεντρικού μοντέλου του για το ηλιακό σύστημα. Το δικαστήριο δεν τον καταδίκασε ακολουθώντας την επιστημονική μέθοδο. Απεναντίας καταδικάστηκε επειδή το μοντέλο του διαφωνούσε με την άποψη της εκκλησιαστικής εξουσίας, η οποία τύγχανε να είναι και η επικρατούσα επιστημονική θεώρηση της εποχής.
• Το συμπέρασμα/επιχείρημα θα πρέπει να εκπροσωπεί ένα σύνολο απόψεων ειδικών επί του ζητήματος. Οι δικηγόροι ορισμένες φορές βρίσκουν έναν "ειδικό", η γνώμη του οποίου δεν είναι αντιπροσωπευτική των ειδικών του πεδίου του προκειμένου να εκφράσει μία θεωρία η οποία δεν είναι γενικώς αποδεκτή προκειμένου να κερδίσουν τη δίκη.
• Θα πρέπει να υφίσταται κάποια μέθοδος με την οποία να επιδικάζονται διαφωνίες μεταξύ δύο αυθεντιών που διαθέτουν ισότιμα διαπιστευτήρια. Αν η επιστημονική εξακρίβωση του ισχυρισμού μέσω δοκιμής δεν είναι δυνατή, τότε ορισμένες φορές ως ομοφωνία γίνεται δεκτή η πλειοψηφία των ειδικών.

Πηγή: wikipedia