Aρχαία ΑπολλωνίαΗ πόλη ιδρύθηκε το 588 π.X, από 'Έλληνες της Κέρκυρας και της Κορίνθου. Διαδραμάτισε σημαντικό εμπορο-οικονομικό και πολιτιστικό ρόλο, σε ολόκληρο το χώρο της Βορείου Ηπείρου....
Σήμερα τα διάσπαρτα αρχαία ερείπια, μαρτυρούν την ελληνικότητα ολόκληρης της περιοχής.
Από τα πανάρχαια χρόνια, ο Βορειοηπειρωτικός χώρος κατοικείται από τους ΧΑΟΝΕΣ, τους ΑΝΤΙΝΤΑΝΕΣ, τους ΑΒΑΝΤΕΣ και τους ΠΑΡΑΥΑΙΟΥΣ, οι οποίοι συνδέονται με τα νότια ηπειρωτικά φύλα (τους ΜΟΛΟΣΣΟΥΣ, τους ΘΕΣΠΡΩΤΟΥΣ, τους ΑΘΑΜΑΝΕΣ, τους ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥΣ κ.α). με κοινές δοξασίες και με κοινή ιστορική πορεία. Με τα φύλα αυτά και την ΕΛΛΗΝΙΚΗ καταγωγή τους, ασχολούνται οι ιστορικοί και οι συγγραφείς της αρχαιότητας. Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ, ο ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, ο ΗΣΙΟΔΟΣ, ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ο ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, ο ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ο ΣΤΡΑΒΩΝ, ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ και άλλοι, οι οποίοι τονίζουν την διαφορετική φυλετική προέλευση και γεωγραφική τοποθέτηση των Ιλλυριών (πρόγονοι συγχρόνων Αλβανών).
Οι Ιλλυριοί σύμφωνα με τα αρχαιολογικά δεδομένα, έφτασαν με ΕΠΙΔΡΟΜΕΣ μέχρι τo Γενούσο ποταμό, απωθηθέντες στη συνέχεια από τους 'Έλληνες του αποικισμού (Επίδαμνος, Απολλωνία). Η ονομασία "ΑΛΒΑΝΟΙ" εμφανίζεται στις ιστορικές πηγές, στα 1080 μ.Χ.
Στον ίδιο χώρο η αρχαιολογική σκαπάνη ανασκάπτει ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ, που άκμασαν μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Τέτοιες πόλεις ήταν η ΦΟΙΝΙΚΗ, η ΕΚΑΤΟΜΠΕΔΟΣ, το ΒΟΥΘΡΩΤΟ, η ΑΝΤΙΓΟΝΕΙΑ (ΤΕΠΕΛΕΝΙ) ο ΠΥΛΩΔΗΣ ΛΙΜΗΝ, η ΠΑΛΑΙΣΤΗ (ΠΑΛΑΣΣΑ, ΔΡΥΜΑΔΕΣ), η ΧΕΙΜΑΡΡΑ, η ΠΑΝΟΡΜΟΣ, το ΟΙΝΙΟΝ (ΚΑΝΙΝΑ), η ΑΝΤΙΠΑΤΡΕΙΑ (ΒΕΡΑΤΙ), η ΕΠΙΔΑΜΝΟΣ (ΔΥΡΡΑΧΙΟ - Αποικία των Κορινθίων) η ΟΓΧΗΣΜΟΣ (ΑΓΙΟΙ ΣΑΡΑΝΤΑ), το ΩΡΙΚΟ, η ΒΥΛΛΙΣ (ανατολικά Αυλώνος) και η ΑΠΟΛΛΩΝΙΑ (ΦΙΕΡΙ - Αποικία Κερκυραίων).
Το 232 π.Χ οι Χάονες, δημιουργούν με έδρα τη Φοινίκη το "ΚΟΙΝΟ ΤΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ". ('Ένα είδος, -αρχαίας- ομοσπονδίας των ηπειρωτικών πόλεων). Μοναδική στρατιωτική μορφή της Ηπείρου, υπήρξε ο βασιλιάς των Μολοσσών ΠΥΡΡΟΣ, γνωστός για την εκστρατεία του στην Νότιο Ιταλία, προς ενίσχυση των Ελλήνων της Μεγάλης Ελλάδος (Τάρας). Το 167 π.Χ, η 'Ήπειρος περνάει στη Ρωμαϊκή κυριαρχία, με ανυπολόγιστες καταστροφές των πόλεών της και του πολιτισμού της, από τους Ρωμαίους εισβολείς.
Κατά τους Μεσαιωνικούς και Βυζαντινούς χρόνους, ολόκληρη η 'Ηπειρος υπέστη επιδρομές διαφόρων εισβολέων, από το βορρά και τη δύση. Πολλοί βυζαντινοί αυτοκράτορες (Ιουστινιανός, Βασίλειος Β' κ.α.) επιδεικνύουν ζωηρό ενδιαφέρον για τη περιοχή. Κατασκευάζουν κάστρα και οχυρώνουν τις πόλεις. Από τον 1ο αιώνα μ.Χ, ο Χριστιανισμός εξαπλώνεται στην Ήπειρο και δημιουργούνται ΕΠΙΣΚΟΠΕΣ και ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ ενώ, ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ είναι οι ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ στις εκκλησιές και τα μοναστήρια, που αποτελούν -όσες διεσώθησαν- μνημεία της βυζαντινής αρχιτεκτονικής και τέχνης . Μετά την άλωση της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ από τους Φράγκους (1204), ιδρύεται το ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ της ΗΠΕΙΡΟΥ , με κυριαρχία από την 'Άρτα μέχρι και το Δυρράχιο. Η 'Ηπειρος διατηρεί ΑΚΕΡΑΙΟ τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ της ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ.
Από το 1449, αρχίζει η μακρόχρονη περίοδος της τουρκοκρατίας. Μια περίοδος καταστροφών, λεηλασιών και σφαγών, για τον ελληνικό πληθυσμό. Οι βίαιοι εξισλαμισμοί του 17ου και 18ου αιώνα (περιοχές Δελβίνου, Πρεμετής, Αργυροκάστρου, Κουρβελεσίου) ανακόπτονται από τη δράση του Ισαποστόλου Κοσμά του Αιτωλού (1714-1779). Ο σημερινός μουσουλμανικός πληθυσμός της Βορείου Ηπείρου, είναι αποτέλεσμα των βίαιων εξισλαμισμών των χρόνων της τουρκοκρατίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα δεκάδες μουσουλμάνοι, βαπτίζονται ορθόδοξοι χριστιανοί, επιστρέφοντας στις ρίζες και στις παραδόσεις τους.
Πολλά επαναστατικά κινήματα για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού ξεσπούν και πνίγονται στο αίμα (1585, 1650 Δέλβινο, 1684,1798,1771 Χειμάρρα, 1878 Χειμάρρα, 'Άγιοι Σαράντα, 1769 Μοσχόπολη κ.α.). Κατά την τουρκοκρατία, εξελίχθηκε στη Βόρειο 'Ήπειρο, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του υπόδουλου Ελληνισμού. Η ΜΟΣΧΟΠΟΛΗ με την Ακαδημία, τις Βιβλιοθήκες, το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο (μετά την Κωνσταντινούπολη) και τις εκδόσεις βιβλίων, πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στην προσπάθεια εθνικής αφύπνισης του Ελληνισμού . Το πνευματικό αυτό κέντρο, καταστράφηκε ολοκληρωτικά το 1769, από τους Τουρκαλβανούς.
Βορειοηπειρώτες μετείχαν και στον αγώνα της εθνεγερσίας του 1821 , σε διάφορες μάχες και πολεμικά γεγονότα (πολιορκία Μεσολογγίου, Μάχη Πέτρας κα), ακόμα και στη Κρήτη (1827). Σημαντική είναι επίσης η συμβολή των εύπορων Ηπειρωτών και Βορειοηπειρωτών, στη συγκρότηση και οργάνωση του ελληνικού κράτους.Οι ευεργεσίες των Ζαππαίων (Ζάππειο Μέγαρο), του Αρσάκη (Αρσάκειο), του Μπάκα και του Αβέρωφ (Πολυτεχνείο, Καλλιμάρμαρο στάδιο κα) ακόμα κοσμούν την Αθήνα .
Κατά τους βαλκανικούς πολέμους (1912-1913) η Ελλάδα, απελευθερώνει το μεγαλύτερο τμήμα της ενιαίας Ηπείρου. 'Όμως, οι πολιτικές σκοπιμότητες και τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων της εποχής (κυρίως της Ιταλίας και της Αυστρίας) παραχωρούν το βόρειο τμήμα της Ηπείρου -που είχε απελευθερωθεί από τα ελληνικά στρατεύματα- στην ΑΛΒΑΝΙΑ ("Πρωτόκολλο Φλωρεντίας" 17-12-1913) προκειμένου να αποκτήσει ικανοποιητική επικράτεια, το νεοσύστατο αλβανικό κράτος. Μια ενέργεια που -κυριολεκτικά- αγνόησε επιδεικτικά τις προσδοκίες και τα οράματα του ελληνικού πληθυσμού της περιοχής. Το βορειοηπειρωτικό ζήτημα, στην άδικη απόφαση της "Φλωρεντίας", έχει τις ρίζες του.
Τι είναι το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα
Το 1908 ο ΙΣΜΑΗΛ ΚΕΜΑΛ ΒΕΗ (πρωτεργάτης της εθνικής αλβανικής αφύπνισης) ζήτησε από τον 'Έλληνα Πρωθυπουργό Θεοτόκη, την ΠΡΟΕΛΑΣΗ του Ελληνικού Στρατού, μέχρι την Αυλώνα, καθορίζοντας τη πόλη, σύνορο Ελλάδος και Αλβανίας (τα σύνορα αυτά, δε τα δέχτηκε αργότερα η πρεσβευτική διάσκεψη και η Διεθνής Επιτροπή Ελέγχου)
Το 1912 -και μετά από 482 χρόνια αβάστακτης τουρκικής κατοχής- η Ελλάδα απελευθέρωσε το μεγαλύτερο τμήμα της Ηπείρου (γραμμή βόρεια Χειμάρρας, Τεπελενίου, Πόγραδετς) . Ο ελληνικός πληθυσμός της περιοχής, πίστεψε πως ήρθε επιτέλους η ώρα, να γευθεί και αυτός τη χαρά της λευτεριάς, στην αγκαλιά της μητέρας πατρίδας. Γελάστηκε όμως, αφού οι αποφάσεις -και τα συμφέροντα- των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, δεν έλαβαν καθόλου υπόψιν τους, τις προσδοκίες του και τους αιώνιους πόθους του.
Με το "Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας" (17-2-1913) το βόρειο τμήμα της -ήδη απελευθερωμένης- Ηπείρου (περιοχή βόρεια των Φιλιατών, Δελβινακίου, Κονίτσης) παραχωρήθηκε στο ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ κράτος, προκειμένου να αποκτήσει αυτό ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ εδαφική επικράτεια. Μια άδικη απόφαση, χωρίς προηγούμενο. Τότε δημιουργείται και ο όρος "Βόρειος 'Ήπειρος", που ουσιαστικά είναι πολιτικός και όχι γεωγραφικός .
πηγή: e-istoria.com
ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΑΘΕΤΕ ΝΑ ΜΙΛΑΤΕ ΛΑΚΩΝΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΡΑΤΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑ. ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΛΕΓΕΤΑΙ ΑΠΟΛΛΩΝΙΑ ΕΛΛΑΣ.
ΗΠΕΙΡΟΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ. "ΑΠΕΙΡΟΣ ΧΩΡΑ".
ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΕ ΠΟΤΕ, (ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΣΤΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ).
ο Αριστοτέλης (4ος αι. π.Χ.) την αποκαλεί "Ελλάδα την αρχαίαν",
που λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων βρίσκεται υπό Αλβανική κυριαρχία.
Πρώτοι κάτοικοι της Ηπείρου θεωρούνται οι Πελασγοί.
Ο Πτολεμαίος Κλαύδιος, έλεγε "ΑΡΧΕΓΟΝΟΣ ΕΛΛΑΣ ΗΠΕΙΡΟΣ" κ.λ.π
Σαφώς και υπάρχει κράτος με το όνομα Αλβανία. Το βόρειο τμήμα της αποτελεί την καθεαυτό Ιλλυρία και το νότιο τμήμα της Ηπείρου. Χώρα "Απολλωνία" δεν υπάρχει.
Διαγραφή«Ήπειρος, μία περιοχή που συνορεύει με την Ελλάδα και συχνά συμπεριλαμβάνεται σ’ αυτήν. Το πιο νότιο τμήμα της σημερινής Αλβανίας…Ο πιο φημισμένος από τους βασιλιάδες της Ηπείρου ήταν ο Πύρρος, που πολέμησε εναντίον των Ρωμαίων. Απελευθερωμένοι από τον Μακεδονικό ζυγό από τους Ρωμαίους, όταν οι τελευταίοι νίκησαν τις δυνάμεις του Φιλίππου του 2ου, οι Ηπειρώτες σταδιακά απέκτησαν τόση δύναμη, που βοήθησαν τον Αντίοχο και τον Περσέα εναντίον των Ρωμαίων, αλλά με αυτόν τον τρόπο επίσπευσαν μόνο την πτώση τους. Ο Paulus Emilius τους υπέταξε, και λεηλάτησε τις πόλεις τους. Εβδομήντα πόλεις καταστράφηκαν και 150.000 άνθρωποι πωλήθηκαν δούλοι. Η Ήπειρος, από αυτή τη στιγμή, μοιράστηκε τις τύχες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μέχρι που κατακτήθηκε από τους Τούρκους, υπό τον Μουράτ τον 3ο, το 1432. Ο Καστριότι (Σκεντέρμπέη), ο τελευταίος από τη βασιλική οικογένεια της Ηπείρου, και εκπαιδευμένος στην οθωμανική αυλή, ξεφορτώθηκε τον τουρκικό ζυγό αλλά, μετά τον θάνατο του, η χώρα του κατακτήθηκε ξανά από τον Μεχμέτ τον 2ο, το 1466. Κατοικείται κυρίως από *Αρναούτηδες.» (The Popular Encyclopedia or Conversations Lexicon, (Glasgow, Edinburgh & London, 1841), vol. 3, p. 69)
ΑπάντησηΔιαγραφή* Αρναούτηδες=Αλβανοί
Είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς όπως ο Εκαταίος, ο Στράβων, ο Θουκυδίδης και άλλοι θεωρούσαν τους Ηπειρώτες βαρβάρους και δεν θεωρούσαν την Ήπειρο μέρος της Ελλάδας, ασχέτως αν στους κατοίκους της συμπεριλαμβανόταν και φυλετικά Έλληνες, ασχέτως αν υπήρχαν στην περιοχή ελληνικές αποικίες (π.χ. Επίδαμνος, Ορικός κ.α.). Οι Έλληνες αλλά και ορισμένοι επιστήμονες (όπως για παράδειγμα ο Ian Worthington στο βιβλίο του ‘Alexander the Great: A Reader’) υποστηρίζουν ότι η λέξη ‘βάρβαρος’ δεν είχε μόνο την έννοια του αλλόφυλου/αλλοεθνή αλλά είχε επίσης την έννοια του άξεστου/απολίτιστου και φέρνουν ως απόδειξη τον Ισοκράτη (ο οποίος θεωρούσε βάρβαρους όσους δεν ακολουθούσαν την Αθηναϊκή πεδία) και τον Θουκυδίδη (ο οποίος περιφρονούσε τους μη Αθηναίους). Ας δούμε τι λένε οι αρχαίες πηγές.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Εκαταίος μιλάει για «Θράκες, Ιλλυριούς και Ηπειρώτες», άρα φαίνεται ότι θεωρούσε τους Ηπειρώτες ως ξεχωριστή εθνότητα.
Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβων (64 π.Χ.-24 μ.Χ.) γράφει: «Σχεδόν δε τι και η σύμπασα Ελλάς κατοικία βαρβάρων υπήρξε το παλαιόν, απ’ αυτών λογιζομένοις των μνημονευομένων, Πέλοπος μεν εκ της Φρυγίας επαγαγομένου λαόν εις την απ’ αυτού κληθείσαν Πελοπόννησον, Δαναού δε εξ Αιγύπτου, Δρυόπων τε και Καυκόνων και Πελασγών και Λελέγων και άλλων τοιούτων κατανειμαμένων τα εντός Ισθμού, και τα εκτός δε. Την μεν γαρ Αττικήν οι μετά Ευμόλπου Θράκες έσχον, της δε Φωκίδος την Δαυλίδα Τηρεύς, την δε Καδμείαν οι μετά Κάδμου Φοίνικες, αυτήν δε την Βοιωτίαν Άονες και Τέμμικες και Ύαντες. Και από των ονομάτων δε ενίων το βάρβαρον εμφαίνεται, Κέκροψ και Κόδρος και Άικλος και Κόθος και Δρύμας και Κρίνακος. Οι δε Θράκες και Ιλλυριοί και Ηπειρώται και μέχρι νυν εν πλευραίς εισίν. Έτι μέντοι μάλλον πρότερον ή νυν, όπου γε και της εν τω παρόντι Ελλάδος αναντιλέκτως ούσης την πολλήν οι βάρβαροι έχουσι, Μακεδονίαν μεν Θράκες και τινα μέρη της Θεττταλίας, Ακαρνανίας δε και Αιτωλίας [τα] άνω Θεσπρωτοί και Κασσωπαίοι και Αμφίλοχοι και Μολοττοί και Αθαμάνες, Ηπειρωτικά έθνη» (Strabo c 322, Στράβωνος Γεωγραφικά, έκδοση ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα, χωρίς χρονολογία, σελ. 918–920),
δηλαδή: «Σχεδόν δε ολόκληρη η Ελλάδα υπήρξε παλιά κατοικία των βαρβάρων, εάν κρίνουμε από τα μνημονευόμενα. Του Πέλοπος μεν εκ της Φρυγίας λαό εγκατεστημένου στην από αυτόν ονομασθείσα Πελοπόννησο, του Δαναού εξ Αιγύπτου, των Δρυόπων και των Καυκόνων και των Πελασγών και των Λελέγων και άλλων τέτοιων (λαών) που κατένειμαν τα (εδάφη) εντός και εκτός του Ισθμού (της Κορίνθου). Την μεν Αττική οι μετά του Ευμόλπου Θράκες κατέλαβαν, τη δε Δαυλίδα της Φωκίδος ο Τηρεύς, τη δε Καδμεία οι μετά του Κάδμου Φοίνικες, αυτή δε τη Βοιωτία οι Άονες, οι Τέμμικες και οι Ύαντες. Και εκ των ονομάτων μερικών φαίνεται το βάρβαρο: Κέκροψ και Κόδρος και Άικλος και Κόθος και Δρύμας και Κρίνακος. Οι δε Θράκες και οι Ιλλυριοί και οι Ηπειρώτες και μέχρι τώρα βρίσκονται στα πλευρά της (Ελλάδας), περισσότερο παλαιότερα παρά τώρα, όπου αναντίρρητα την πολλή της παρούσας Ελλάδας κατέχουν οι βάρβαροι, της Μακεδονίας και μερικά μέρη της Θεσσαλίας οι Θράκες, της Ακαρνανίας και της άνω Αιτωλίας (κατέχουν) οι Θεσπρωτοί, οι Κασσωπαίοι, οι Αμφίλοχοι, οι Μολοττοί και οι Αθαμάνες, (που είναι) έθνη Ηπειρωτικά.»
Επίσης ο Στράβων έγραψε ότι οι Θεσσαλοί κατοικούσαν στο πιο βόρειο και πιο κρύο μέρος της Ελλάδας (11.14.12)
Ήθελε λοιπόν ο Θουκυδίδης να μας πει ότι οι Ηπειρώτες ήταν βάρβαροι με την πολιτισμική έννοια και κατώτεροι πολιτισμικά από τους Αθηναίους ή εννοούσε και κάτι άλλο; Αν απέδιδε με την έννοια ‘βάρβαρος’ μόνο τον πολιτισμικά κατώτερο, τότε γιατί μας πληροφορεί ότι οι κάτοικοι του Άργους της Αμφιλοχίας ήταν βάρβαροι που έμαθαν την ελληνική γλώσσα από τους Αμβρακιώτες; Αν οι Αμφιλόχιοι ήταν Έλληνες, δεν θα υπήρχε λόγος για τον Θουκυδίδη να πει ότι έμαθαν τα ελληνικά από τους Αμβρακιώτες, επειδή θα ήταν άτοπο να πει ότι έμαθαν από άλλους την ίδια τους τη γλώσσα, τη γλώσσα που ήδη μιλούσαν - αν τη μιλούσαν - έστω και στη μορφή μίας διαφορετικής διαλέκτου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι Έλληνες ισχυρίζονται ότι η Ήπειρος ήταν μία καθαρά ελληνική περιοχή, δεδομένου ότι ο Παυσανίας αναφέρει για τη συμμετοχή Ηπειρωτών στους Ολυμπακούς Αγώνες - στους οποίους συμμετείχαν μόνο Έλληνες - και ότι έχουν βρεθεί στην Ήπειρο μνημεία και επιγραφές στην ελληνική γλώσσα. Είναι όμως ακριβώς έτσι ή όχι; Για παράδειγμα ο Προκόπιος Καισαρείας θεωρεί τους Ηπειρώτες ως Έλληνες επειδή στην Ήπειρο βρισκόταν η πόλη Επίδαμνος (History of the Wars, Books V. & VI.), όμως ο Προκόπιος έζησε στο 600 μ.Χ. και η Επίδαμνος όπως γνωρίζουμε ήταν ελληνική αποικία.
Απ’ την άλλη ο Παυσανίας έγραψε ότι οι πρώτοι Έλληνες στους οποίους επιτέθηκε ο Πύρρος ήταν οι Κερκυραίοι, χωρίς να θεωρώ το απόσπασμα αυτό ως απόδειξη για την μη ελληνικότητα του Πύρρου αλλά ως μία ένδειξη. Η Elizabeth Donnelly Carney έγραψε ότι είναι εξαιρετικά αμφίβολος ο βαθμός του εξελληνισμού της Μολοσσίας, έξω από τα στενά όρια της βασιλικής οικογένειας. (E.D. Carney, Olympias, (Taylor & Francis) 2006)
Γιατί ο Θουκυδίδης έγραψε ότι πολλοί Ηπειρώτες έμαθαν την ελληνική γλώσσα από τις συναλλαγές τους με την πόλη της Αμβρακίας (που ήταν Κορινθιακή αποικία); Αυτό σημαίνει είτε ότι οι Ηπειρώτες δεν ήταν Έλληνες - ασχέτως εάν είχαν υιοθετήσει την ελληνική γλώσσα -, είτε ότι ορισμένα Ηπειρωτικά φύλλα ήταν μεν ελληνικά αλλά πολιτισμικά καθυστερημένα. Ας δούμε ένα παράδειγμα. Ο Θουκυδίδης μας λέει για τους Ευρυτάνες ότι ήταν η μεγαλύτερη φυλή στην Αιτωλία, και ότι μιλούσαν, όπως λέχθηκε, μία γλώσσα που ήταν υπερβολικά δύσκολο να την καταλάβουν, και ότι έτρωγαν ωμό κρέας: «Εὐρυτᾶσιν, ὅπερ μέγιστον μέρος ἐστὶ τῶν Αἰτωλῶν, ἀγνωστότατοι δὲ γλῶσσανκαὶ ὠμοφάγοι εἰσίν, ὡς λέγονται.» (Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, 3.94)
Από την άλλη η ύπαρξη και μόνο ελληνικών πολιτισμικών δειγμάτων ελληνικής τεχνοτροπίας, δεν αποδεικνύει την καταγωγή των αρχαίων Ηπειρωτών, καθώς γνωρίζουμε ότι οι Κορίνθιοι αποίκησαν την περιοχή και διέδωσαν τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους. Αν η Ήπειρος ήταν ελληνική, τότε γιατί οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν αποικίες στην περιοχή;
«Αυτή η απομόνωση κατέστησε πιθανή τη δημιουργία εκεί ενός τέτοιου αριθμού ελληνικών αποικιών, και πολύ περισσότερο το γεγονός ότι έγιναν αποικίες εκεί, είναι μία απόδειξη ότι οι Ήπειρώτες δεν ήταν Έλληνες επειδή σίγουρα δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι Έλληνες έκαναν αποικίες στην ίδια τους τη χώρα.» (Lectures on Ancient History: From the earliest times to the taking of Alexandria by Octavianus V3, by Barthold G. Niebuhr & Leonard Schmitz, page 136-137)
Μεγάλο λοιπόν ποσοστό των αρχαίων Ηπειρωτών, ήταν Ιλλυριοί που εξελληνίσθηκαν γλωσσικά και αργότερα και πολιτισμικά.
«Ο Πολύβιος αποκαλεί τους Ηπειρώτες ως Έλληνες επειδή είχαν εξελληνιστεί αλλά οι ελληνοποιημένοι Έλληνες θα πρέπει να διαχωριστούν από τους πραγματικούς Έλληνες.» (Lectures on Ancient History: From the earliest times to the taking of Alexandria by Octavianus V3, by Barthold G. Niebuhr & Leonard Schmitz, page 136)
«…οι Ηπειρώτες και οι Ιλλυριοί δεν θεωρούνται ως δύο ξεχωριστά έθνη…ο Στράβων συμπεριλαμβάνει τους Ατιντάνες - οι οποίοι σύμφωνα με τον Σκύλακα και τον Αππιανό ήταν Ιλλυριοί - ανάμεσα στα ηπειρωτικά έθνη.» (The History and antiquities of the Doric race, by Karl Otfried Muller & George Cornewall, page 497)
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Στράβων μας λέει ότι οι Ηπειρώτες ήταν όπισθεν κομώοντες όπως οι Ιλλυριοί. (Στράβων, Γεωγραφικά/327) Ο Στράβων επίσης μας λέει για την παράδοση των Ιλλυριών να φοράνε το καπελάκι που ήταν γνωστό ως Καούσια (απεικονίζεται και σε νομίσματα του Αλεξάνδρου του 1ου), το οποίο φορούσε ο Ιλλυριός βασιλιάς Genti (The History and antiquities of the Doric race, by Karl Otfried Muller & George Cornewall, page 498)
Ο Βρετανός φιλόλογος/αρχαιολόγος William Ridgeway (1858-1926), καθηγητής στα πανεπιστήμια του Cambridge και του Aberdeen, συμπέρανε ότι «Δεν υπήρχε κάποια ξεκάθαρη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον τρόπο ομιλίας των Ιλλυριών και των Θεσπρωτών ή των Θεσσαλών» (Sir William Ridgeway, The early age of Greece, Volume 1, 1901, p. 352)
Ο M. P. Nilsson κατέγραψε ότι «Κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα π.Χ. οι Ηπειρώτες αναμείχθηκαν στα πολιτικά των Ελλήνων και άρχισαν να εξελληνίζονται.» (Martin Persson Nilsson, Cults, myths, oracles, and politics in ancient Greece, (Publisher: Paul Forlag Astroms), 1986, p. 105)
Μεγάλο μέρος των Ηπειρωτών δεν ήταν Έλληνες αλλά Ιλλυριοί ή άλλοι πληθυσμοί που εξελληνίσθηκαν (και αυτό το λέμε επειδή οι Έλληνες ανήκουν κατά βάση στον μεσογειακό ανθρωπολογικό τύπο ενώ οι Αλβανοί στον διναρικό, χωρίς αυτό φυσικά να είναι απόλυτο και για τις δύο πλευρές). Γι’ αυτό και ο George Grote γράφει στο έργο του «History of Greece» στον τρίτο τόμο στη σελίδα 424 ότι:
ΑπάντησηΔιαγραφή«Ο Θεόπομπος (340 π.Χ.) καταγράφει 14 διαφορετικά έθνη στην Ήπειρο, ανάμεσα στα οποία κυρίαρχη θέση στην Ήπειρο είχαν οι Μολοσσοί και οι Χάονες. Είναι πιθανόν ότι άλλα από αυτά ήταν Ιλλυρικά άλλα ημι-μακεδονικά, όλα αυτά όμως τα καταγράφει κάτω από το κοινό όνομα Ηπειρώτες» (George Grote, History of Greece, vol. 3, p. 414 – 1987)
Μάλιστα η ελληνικότητα ορισμένων φυλών της Ηπείρου και γειτονικών περιοχών αμφισβητούνταν έντονα. Ο Στράβωνας είπε: ἐπεὶ δὲ τοῖς Θετταλοῖς καὶ Οἰταίοις πρὸς ἑσπέραν Αἰτωλοὶ καὶ Ἀκαρνᾶνές εἰσι καὶ Ἀθαμᾶνες, εἰ χρὴ καὶ τούτους Ἕλληνας εἰπεῖν, δηλαδή: επειδή στα δυτικά των Θεσσαλών και των Οιτέων ζουν οι Αιτωλοί, οι Ακαρνάνες και οι Αθαμάνες, αν πρέπει και αυτούς να τους θεωρήσουμε Έλληνες και ότι μετά τους Ιλλυριούς και τους Ηπειρώτες αρχίζουν οι ελληνικές φυλές των Ακαρνάνων, των Αιτωλών, των Λοκρών Οζόλων κ.τλ. ενώ και ο Έφορος έγραψε ότι από τα δυτικά η Ακαρνανία ήταν η αρχή της Ελλάδας, που συνόρευε με τα Ηπειρωτικά έθνη.
Γι’ αυτό και λέγεται: «…βόρεια των Θερμοπυλών στην ημι-ελληνική Θεσσαλία και δυτικά των Δελφών στην ημι-ελληνική Αιτωλία και αυτές με τη σειρά τους διαχωρίζονταν από τον ημιελληνισμό της Μακεδονίας και της Ηπείρου και από τον ξεκάθαρο βαρβαρισμό της Θράκης και της Ιλλυρίας.» (A Study of History: Abridgement of, Volumes 1-6, 1987, p. 407)
Ο Θουκυδίδης θεωρούσε τους Αμφιλόχιους - μία από τις Ηπειρωτικές φυλές - ως βάρβαρους που είχαν υιοθετήσει την ελληνική γλώσσα και ξέχασαν τη γλώσσα τους. Ο Hammond (1967: 419-420), ερμηνεύοντας τον Θουκυδίδη, θεωρεί ότι οι βάρβαροι κάτοικοι του Αμφιλοχικού Άργους άλλαξαν απλώς διάλεκτο και ότι προηγουμένως μιλούσαν μόνο μια πιο καθυστερημένη μορφή των ελληνικών. Αυτό όμως σίγουρα δεν είναι ό,τι εννοεί ο Θουκυδίδης (Hornblower 1991). Ο Gomme, καθηγητής των αρχαίων ελληνικών και της αρχαίας ελληνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης το 1946-1957, συμπέρανε ότι οι Αμφιλόχιοι ήταν μη Έλληνες. (Arnold Wycombe Gomme, An Historical Commentary on Thucydides, Vols. II–III: The Ten Years' War (Books II–III and Books IV–V), (Oxford: Clarendon Press; Toronto: Oxford University Press), 1956.)
Θεσπρωτία, το εξελληνισμένο όνομα που προέρχεται από τον Θεσπρωτό’ thes (σακί) και prurës (αυτός που φέρνει)’ δηλαδή αυτός που φέρνει σακιά, τσουβάλια. Γι’ αυτό και λέχθηκε ότι: «Παρόλο που ο Ηρόδοτος ομιλεί για τη Θεσπρωτία σαν μέρος της Ελλάδας, αργότερα αναφέρεται στην παλαιότερη κατάσταση της όταν ήταν κατοικούμενη από τους Πελασγούς και όχι για την κατάσταση στην οποία βρισκόταν όταν έγραψε την ιστορία του.» (Charles Anthon, A classical dictionary, (Kessinger Publishing), 2005, p. 483)
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Άγγλος γλωσσολόγος Crossland είπε ότι το γεγονός ότι έχουν βρεθεί επιγραφές του κοινού των Μολοσσών στα ελληνικά, δεν αποδεικνύει ότι αυτή ήταν και η πραγματική τους φυσική γλώσσα και είπε για παράδειγμα ότι «Μπορεί κάποιος να παρατηρήσει την περίοδο της διγλωσσίας στο εξελληνισμό της κεντρικής Σικελίας.» (R. A. Crossland, Immigrants from the North, (Cambridge Ancient History), Vol. iii, ch. 840)
Εδώ βλέπουμε και το λάθος του N.G.L.Hammond και του E.N.Borza, οι οποίοι στηρίχθηκαν ιδιαίτερα στις επιγραφές που είχαν ανακαλυφθεί στην Ήπειρο, γραμμένες στην ελληνική γλώσσα, για να δηλώσουν την ελληνικότητα των Ηπειρωτών (αν και όπως έχουμε πει οι Ηπειρώτες δεν ήταν μία συγκεκριμένη φυλή αλλά πολλές διαφορετικές φυλές) και έδωσαν μικρότερη σημασία στις δηλώσεις των αρχαίων γεωγράφων που δεν θεωρούσαν την Ήπειρο ως μέρος της Ελλάδας. Για παράδειγμα ο Πλούταρχος στο έργο του «Πλουτάρχου Βίοι» αναφέρεται στον Θαρύππα ως τον πρώτο που εισήγαγε ελληνικά στοιχεία και νόμους στις πόλεις του. (στην περιοχή ωστόσο φαίνεται ότι μιλούσαν και μία αρχαϊκή διάλεκτο της ελληνικής γλώσσας, όπως λέει ο Johnathan M. Hall και άλλοι)
Παρόλα αυτά και ο ίδιος ο Hammond στο βιβλίο του ‘Migrations and Invasions in Greece and Adjacent Areas’ έχει αναγνωρίσει ότι Ιλλυρικά στοιχεία έχουν βρεθεί σε μεγάλο βαθμό στη γη της Ηπείρου. Επίσης ο Hammond μας έδωσε μία ισχυρή ένδειξη - αν και όχι απόδειξη - σχετικά με την μη ελληνικότητα των Ηπειρωτών, όταν είπε ότι: «Όταν ο Περικλής προσκάλεσε όλα τα ελληνικά κράτη σε ένα πανελλήνιο συμβούλιο το 448 π.Χ., οι απεσταλμένοι του πήγαν στην Ακαρνανία και στην Αμβρακία αλλά όχι στις φυλές της Ηπείρου» (Epirus: the geography, the ancient remains, the history and topography of Epirus and adjacent areas, Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond, Clarendon P., 1967, p.497) και στη σελίδα 423 είπε: «Τα αρχαιολογικά ευρήματα μας δείχνουν ότι ο ελληνικός πολιτισμός…δεν επεκτάθηκε στο εσωτερικό της Ηπείρου εκτός ίσως από τη Δοδώνη αλλά και εκεί σε πολύ περιορισμένο βαθμό, μέχρι τον 4ο αιώνα.»
Ποιος ήταν όμως ο Nicholas Hammond; Ο Κρίστο Φράσερι ξεσκεπάζει τον Hammond (στα αγγλικά το κείμενο): «Γνωρίζουμε τον Hammond από κοντά, από την επίσκεψη του το 1972 στην Αλβανία. Ήταν πολύ εύκολο τότε να καταλάβουμε την αδιαφορία του στην παρελθούσα και παροντική αλβανική ιστορία. Αναζήτησε πεισματικά οποιαδήποτε σημάδια του ελληνικού πολιτισμού στην Αλβανία και αρνήθηκε να λάβει υπόψη του (τα του ιλλυρικού), ακόμα και όταν ήταν άφθονα. Όταν του συστήσαμε να ρίξει μια ματιά σε ανασκαμμένα ιλλυρικά αντικείμενα που εκθέτονταν στα μουσεία μας, απάντησε: ‘Με ενδιαφέρουν μόνο τα ελληνικά δείγματα, όχι τα ιλλυρικά.’ Στη δικιά μας ανταπάντηση του πώς ήταν δυνατόν να αξιολογήσει ένα απομονωμένο ελληνικό δείγμα στη μέση των πολύ περισσότερων ιλλυρικών στο ίδιο μέρος, εκείνος απάντησε: ‘Δεν με ενδιαφέρουν τα ιλλυρικά δείγματα, με ενδιαφέρει μόνο ο ελληνικός πολιτισμός.’ Αυτή η συμπεριφορά φαίνεται σε κάθε παράγραφο που έχει γράψει στο βιβλίο του.» (“Epirus: 4000 years of Greek History and Civilization”, history written on wrong premises, By Kristo Frasheri)
Οι Ηπειρώτες - ή τουλάχιστον μέρος αυτών - ήταν Ιλλυριοί: «Εάν αναλογιστεί κάποιος την αρχαιότητα αυτής της φυλής [της αλβανικής], η οποία προϋπήρξε όλων των άλλων της ιλλυρικής χερσονήσου, πείθεται ότι η ένδοξη φάλαγγα του Αλέξανδρου άντλησε την κυριότερη ισχή της από αυτούς τους ορεινούς ανθρώπους. Αυτοί είναι τους οποίους αναφέρουν οι ιστορικοί με το αόριστο όνομα ‘Ηπειρώτες’. Κάθε φορά που σκέφτομαι ότι οι πατέρες τους, φρουροί τους οποίους ο Αλέξανδρος μπόρεσε να αποσπάσει από το μικρό του στράτευμα, όφειλαν να επιτηρούν διά της φρίκης του ονόματος τους τις πολυκατοικημένες πόλεις της Ασσυρίας, της Περσίας, τις οποίες ο νέος νικητής είχε μόλις κατακτήσει.» (Revue des deux Mondes, Decembre 1878)
ΑπάντησηΔιαγραφή«Ιλλυρικές φυλές φαίνεται ότι έχουν μεταναστεύσει προς τα νότια στην Ήπειρο στο πρώτο μισό της 1ης χιλιετίας π.Χ., αν κρίνουμε από την κατανομή ορισμένων τύπων φυλετικών ονομάτων, αλλά η ελληνική γλώσσα φαίνεται ότι είχε εξαπλωθεί σε όλη αυτή την περιοχή, τουλάχιστον ως η γλώσσα που χρησιμοποιούνταν από τις ηγετικές οικογένειες της περιοχής νωρίτερα τον 4ο αιωνα. Παρόλα αυτά, ακόμα και το γεγονός ότι οι επιγραφές ενός κοινού των Μολοσσών, για παράδειγμα, είχαν γραφτεί στα ελληνικά το 370 π.Χ. αυτό δεν αποδεικνύει ότι τα ελληνικά ήταν η μητρική τους γλώσσα. Πολιτικοί διακανονισμοί θα συνέβαιναν ακόμα από τις κυρίαρχες μειονότητες. Θα μπορούσε κάποιος να σημειώσει (ως παράδειγμα) την περίοδο της διγλωσσίας κατά τη διάρκεια του εξελληνισμού της κεντρικής Σικελίας.» (The Cambridge ancient history - Volume 3, Part 1)
Ξέρουμε επίσης ότι γύρω στο 800 π.Χ. Ιλλυρικές φυλές οι οποίες δημιούργησαν τον λεγόμενο πολιτισμό του Glasinac, μετανάστευσαν νοτιότερα στην Ήπειρο και στη δυτική Μακεδονία και στην Πελαγονία.
Ο Βυζαντινός διπλωμάτης Γεώργιος Ακροπολίτης (1217-1282), είπε: «Οι Ηπειρώτες δεν είναι Ρωμαίοι, είναι η δυτική ράτσα, οι κάτοικοι των δυτικών περιοχών.» (Translated by Ruth Macrides, Oxford University Press, 2007, p. 95)