Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ

Γράφει ο Αναστάσιος Γιαννάς

Μόλις κάποιος τολμήσει να πει ότι στις σύγχρονες δημοκρατίες, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ελευθερία, αμέσως, σε συγχορδία, πολιτικοί, δημοσιογράφοι και πανεπιστημιακοί θα του αντιτάξουν, ότι ζει μέσα σε ελεύθερες κοινωνίες, στις οποίες οι πληροφορίες και οι ειδήσεις κυκλοφορούν ανεμπόδιστα, εφημερίδες και βιβλία όλων των απόψεων πωλούνται ελεύθερα· και το πιο σημαντικό.....
ισχυρίζονται αυτοί, ότι ο ίδιος μπορεί να εκφράσει χωρίς κανένα περιορισμό την γνώμη του και να αναπτύξει την άποψή του για κάθε κοινωνικό, πολιτικό ή θρησκευτικό θέμα. Είναι πράγματι έτσι; Το κείμενο που ακολουθεί μας αποκαλύπτει ποιο είναι το τέχνασμα που κρύβεται πίσω από αυτή την φαινομενική ελευθερία.

                             

(Μετάφραση από το βιβλίο του E.S. Lodovici, Metamorfosi della gnosi (H μεταμόρφωση της γνώσης).

«Οι άπειρες πληροφορίες, πράγματι, μπορεί να μεταφραστούν στις άπειρες γνώμες που υπάρχουν πάνω στις πληροφορίες. Οποιαδήποτε σκέψη, φθάνει να βρεθεί ένα Εγώ διατεθειμένο να την ανακοινώσει, θα έχει αμέσως το δικαίωμα να εκφραστεί. Η λατρεία του «εγώ σκέφτομαι», «εγώ λέω»,  «κατά την άποψή μου», δεν είναι όμως χωρίς συνέπειες. Εάν όλα επιπλέουν στο ίδιο επίπεδο και με το ίδιο δικαίωμα στον κόσμο της γνώμης, οι πεποιθήσεις αποδεικνύονται, όπως προειδοποιούσε ειρωνικά ο Νίτσε, «εχθροί της αλήθειας πιο επικίνδυνοι από τα ψέματα»· και αυτό για δύο λόγους : πρώτον, διότι εντός του κόσμου της γνώμης, ισχύει ο νόμος του Gresham (το κακό νόμισμα διώχνει το καλό) και η γνώμη που κατασκευάστηκε διαμέσου του μόχθου της έννοιας, της διαφοροποίησης των περιπτώσεων, της μελέτης των κλασσικών, υποσκελίζεται από την απλουστευμένη, ανόητη γνώμη, που ο «πολιτικοποιημένος νεαρός» μεταχειρίζεται σαν σπαθί». Δεύτερον, επειδή πίσω από τον επιφανειακό πλουραλισμό της πολυπλοκότητας όλων των απόψεων, κρύβεται ένας πραγματικός μονισμός : Η αλήθεια δεν υπάρχει, ούτε μπορεί να υπάρξει

        Η δεύτερη πονηριά, μάλιστα, μέσω της οποίας επέρχεται η χειραγώγηση, κρύβεται κάτω από την μεταμόρφωση του πραγματικού κόσμου, σε ένα κόσμο ειδήσεων. Χωρίς διανοητικά εφόδια, ο σύγχρονος άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον κόσμο του μέσω της είδησης και καταλήγει να «πέφτει διανοητικά παράλυτος» από αυτή την τεχνητή επαφή. Όπως ο άνθρωπος που δεν είναι σε θέση να δει χρώματα τα οποία δεν είναι ζωγραφισμένα, να ακούσει ήχους που δεν έχουν αναπαραχθεί, να δει εικόνες που δεν έχουν κινηματογραφηθεί, έτσι και ο άνθρωπος της εφημερίδας δεν είναι σε θέση να διαβάσει την πραγματικότητα παρά μόνον μέσω των «πληροφοριών». Αυτή η κατάσταση όμως τον κάνει να ζει συμβιωτικά με την επικαιρότητα της είδησης, παραμένοντας σε μία παρασιτική εξάρτηση, στα πλαίσια της οποίας καταπίνει κάθε σκέψη και την αναπαράγει με ίδιους όρους, εξαιρώντας βέβαια την εμπειρία που την παρήγαγε.

 Αυτός ο τρόπος ζωής  σε συνεύρεση με την πληροφορία, που αντιστρέφεται κάθε στιγμή εμπρός από τα μάτια, έχει στον αναγνώστη μία καταστροφική συνέπεια, που προβλέφτηκε από τον Πλάτωνα πριν από πάνω δύο χιλιετηρίδες. Η βοήθεια μιας γραφής που περιορίζεται να μας φλερτάρει και να μας πολλαπλασιάζει, αντί να διεγείρει την μη μηχανική μνήμη οδηγεί τις ψυχές στην λήθη, σβήνει την φαντασία και την δύναμη της αναζήτησης.»

Popper & Soros, δάσκαλος & μαθητής

                                 

Φίλοι  αναγνώστες του Θεόδοτου, μετά από αυτή την ανάλυση , γίνεται κατανοητό γιατί ο Karl R. Popper, με το βιβλίο του «Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της», εναντιώθηκε στην Πολιτεία του Πλάτωνα καθώς και γιατί ο πολυεκατομμυριούχος  μαθητής του, ο  George Soros, δημιουργεί σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης, ινστιτούτα για την προώθηση των «ανοικτών κοινωνιών».

 Η νεωτερικότητα  και η μετανεωτερικότητα αποτελούν διαφορετικά στάδια, στην πορεία προς την αποδόμηση των παραδοσιακών κοινωνιών, γι’ αυτό και είχαν διαφορετικές στρατηγικές. Και οι δύο όμως, είχαν ένα κοινό δόγμα: Η αλήθεια δεν υπάρχει, ούτε μπορεί να υπάρξει. Νομίζω ότι αυτός είναι  επίσης, ο καλύτερος ορισμός για την αστική δημοκρατία. 

Θεόδοτος